Czym jest anemia?
Anemia (inaczej niedokrwistość) to zespół objawów, które wywołane są przez różne zaburzenia dotyczące krwi:
- zbyt niskie stężenie hemoglobiny;
- zmniejszony hematokryt (stosunek objętości czerwonych krwinek do objętości pełnej krwi);
- zmniejszona liczba erytrocytów (krwinek czerwonych).
Objawami anemii są najczęściej: zmęczenie i osłabienie, omdlenia, bladość błon śluzowych, ust i powiek, niskie ciśnienie krwi, omdlenia, zawroty i bóle głowy, zaburzenia rytmu serca (tachykardia, kołatanie serca).
Punktem wyjścia do potwierdzenia diagnozy jest wykonanie morfologii krwi, czyli podstawowego, ale bardzo ważnego badania. Można je wykonać w każdym laboratorium.
Sprawdź: Kalkulator morfologii, który przeanalizuje wyniki Twojej morfologii pod kątem różnych nieprawidłowości
Mam anemię – jak zbudować mój jadłospis?
Najczęstszą przyczyną niedokrwistości jest niedobór żelaza. Dlaczego? Hemoglobina to cząsteczka białka, która zbudowana jest m.in. z hemu, związku zawierającego żelazo. Gdy żelaza w organizmie brakuje, zaczyna brakować także hemoglobiny (ponieważ nie ma jej kluczowego składnika).
Dieta przy niedokrwistości powinna więc uwzględniać produkty bogate w żelazo, a są to:
- czerwone mięso (wieprzowina, wołowina)
- nasiona roślin strączkowych (fasola, groch, soczewica)
- suszone owoce (morele, śliwki, rodzynki, jabłka)
- zielone warzywa (szpinak, sałata, fasola, koper ogrodowy, pietruszka – liście i korzeń, por, bób)
- owoce miękkie (porzeczki, poziomki, maliny)
- jaja (przede wszystkim żółtko)
- pełnoziarniste produkty zbożowe (chleb żytni, pumpernikiel, bułki grahamki, otręby pszenne, płatki owsiane, płatki żytnie, kasze, ryż brązowy)
- ryby (szczególnie wysoka zawartość żelaza cechuje sardynki)
O tym warto pamiętać:
Niektóre produkty ułatwiają, a niektóre – utrudniają wchłanianie żelaza, warto więc zwrócić uwagę na ten aspekt.
| Wchłanianie żelaza ułatwiają: | Wchłanianie żelaza utrudniają: |
| witamina C (obecna w nieprzetworzonych owocach, warzywach, olejach roślinnych, kiełkach pszenicy) | taniny, inaczej garbniki (obecne w kawie i herbacie, skórkach i pestkach winogron, orzechach włoskich) |
| kwas foliowy (obecny w zielonych warzywach liściastych) | fityniany (obecne w otrębach i nasionach roślin strączkowych) |
| kwas mlekowy (obecny w produktach kiszonych) | duża ilość wapnia (obecnego m.in. w mleku i przetworach mlecznych, pestkach słonecznika, niebieskim maku, tofu, mleku sojowym, nasionach sezamu) |
Prostą wskazówką do zapamiętania jest: żelaza nie popijamy mlekiem ani produktami mlecznymi, tylko szklanką kwaśnego soku, np. pomarańczowego.
Nie tylko niedobór żelaza
Anemia nie w każdym przypadku jest spowodowana przez niedobór żelaza w organizmie. Jej przyczyną bywa również np. niedobór kwasu foliowego lub witaminy B12.
Niedokrwistość może być np. skutkiem ubocznym po leczeniu chemioterapią. Zdarza się również, że wynika z choroby przewlekłej, np. z niewydolności nerek, choroby nowotworowej, reumatoidalnego zapalenia stawów, chorób przewodu pokarmowego, infekcji bakteryjnych, grzybiczych, wirusowych, pasożytniczych.
Aby skutecznie walczyć z anemią i jej skutkami, przede wszystkim należy poznać jej przyczyny. Na tej podstawie lekarz wprowadzi odpowiednie leczenie i podpowie, w jakie produkty wzbogacić dietę. Specjalista dietetyk natomiast może ułożyć jadłospis, który będzie bogaty w składniki odżywcze i dostosowany do Twoich potrzeb. Należy pamiętać o konsultowaniu wszelkich decyzji żywieniowych ze swoim lekarzem prowadzącym.
Pomoc specjalisty jest tu nieodzowna
Zalecamy więc – nie buduj swojego jadłospisu samemu. Warto zaufać specjaliście – dietetykowi. Pomoże on zaplanować dzienny rozkład posiłków, a także poda przepisy na konkretne dania, które będziesz mógł/mogła wykonać w domu.
Istotne są bowiem nie tylko poszczególne substancje odżywcze produktów, ale także sposób, w jaki je połączymy w naszej codziennej diecie.
Więcej informacji o zaleceniach żywieniowych w niedokrwistości pod tymi linkami:
Konsultacja merytoryczna: dr Aleksandra Gołos